Üstün yetenek nedir?

 

Üstün yeteneklilik, zeka ve yetenek değişken kavramlardır, farklı bağlamlarda ve farklı kültürlerde farklı görülebilirler. Okullarda bile “üstün yetenekli” kelimesi hakkında birçok kanaat mevcuttur; çok anlamlı bir kavramla ve birçok nüansla karşılaşırsınız. Üstün yetenekli çocuklar eş zamanlı gelişmeyebilir: idrakleri genelde fiziksel gelişimlerinin çok önündedir; belirli bilişsel ve sosyal-duygusal fonksiyonları eşit olmayan biçimde gelişebilir. Bazı üstün yetenekli çocuklar yoksulluğun, ayırımcılığın, kültürel engellerin neden olduğu fırsat yetersizliği; fiziksel veya öğrenme yetersizlikleri; motivasyonel veya duygusal sorunlar gibi çevresel faktörlerden dolayı üstün başarı sergilemeyebilir. Potansiyel ve sergilenen başarı arasındaki bu bölünme, üstün yetenekliler için okul programlarının ve hizmetlerin tasarımına birtakım veriler sağlar.

​

TÜZDEV, insan yeteneklerinin doğasıyla ilgili hiçbir teoriye veya bunun orijinlerine katkıda bulunmaz; yüksek performans gösteren çocukların veya bunu gösterecek potansiyele sahip çocukların olduğunu savunur; bireyin ve toplumun yararı için mümkün olduğunca çok sayıda çocuğun en uygun eğitimi alması konusunda sorumluluk taşır.

​

Tanımlar, üstün yeteneklilerin eğitimi programlarının ve hizmetlerinin çerçevesini çizer; hangi öğrencilerin hizmetlerden faydalanacağı, programda (genel anlamda üstün zeka, matematikte özel yetenek gibi) hangi alanlardaki üstün yeteneklerin hedefleneceği, hizmetlerin ne zaman hatta neden sunulacağı gibi anahtar kararlara rehberlik eder. Üstün yeteneklinin evrensel düzeyde kabul edilmiş bir tanımı mevcut değildir.

​

Üstün yetenekli bireyler belirgin şekilde öne çıkan beceriler (muhakeme ve öğrenmede olağanüstü yetenek olarak tanımlanır) veya bir ya da birden fazla bilgi alanında yeterlilik (belgelenmiş performans veya ilk % 10 içinde yer alan başarılar veya daha nadir görülenler) sergileyenlerdir. Bilgi alanları kendi sembol sistemine (matematik, müzik, lisan gibi) sahip yapılandırılmış aktivite alanı ve/veya duyumotor beceriler (resim, dans, spor gibi) seti olabilir.

 

Kaç yaşından itibaren zekâ testi test yaptırmak doğrudur?

​

2 yaş itibari ile zekâ testi yaptırılabilir. 2 yaş itibari ile yapılması uygun görülen zekâ testleri uygulamalarının, çocuğun dikkat ve uyum sürecine bağlı olarak 3 yaş 6 ay itibari ile daha verimli olacağı düşünülmektedir.

​

Hangi zeka testleri testler hangi yaş aralığına yapılır?

​

WISC-IV, 6 yaş 0 ay ile 16 yaş 11 ay arasındaki çocukların bilişsel becerilerini  ölçmeye yarayan zekâ testidir. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

​​

WISC-R 6 yaş 0 ay ile 16 yaş 0 ay arasındaki çocuk ve ergenlerin bilişsel değerlendirmesine yarayan zekâ testidir. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

​

STANFORD BINET ,2 yaş itibari ile zihinsel düzeyi tespit ederek üstün yetenek veya bilişsel geriliği saptamaya yarayan ve bireysel olarak uygulanan zekâ testidir. Önerilen uygulama yaşı 3 yaş 6 ay ve üzeridir. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

​​

CAS, 5-17 yaş arası bireylerin bilişsel değerlendirmelerini 4 ölçek ve 12 alt teste toplayarak ölçmeye yarayan testtir. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız. 

​

Testi kim uygulamalıdır yapmalıdır?

 

Zekâ testini uygulama kararı ancak zekâ ölçümü konusunda yeterli donanıma sahip bir uzman tarafından yapılmalıdır.​

​

Hangi IQ değerinde çocuk üstün zekâlı zeki olarak kabul edilir?

 

120 IQ değerinde çıkan çocuk üstün zekâya sahip zeki sayılır.

 

Çocuğun üstün zekâlı olduğu nasıl anlaşılır?

​

Üstün zekâya sahip olup olmadığını belirlemek için yapılması gereken ilk şey, objektif bir zekâ testi uygulamasıdır. Zekâ testlerinin test eğitimini tamamlamış psikologlar tarafından uygulanması tercih edilmelidir. 

​

Üstün zekâlı çıkan çocuk nasıl eğitim almalıdır?

​

Çocukların ilgi alanlarındaki becerilerini geliştirmek adına eğitimi genel manada da zenginleştirebilmek gerekir. Bu eğitimler günümüzde atölye çalışmaları ile anılmaya başlandı. Bu çalışmalarda çocuklar bilim-deney, astronomi ve uzay bilimi, sıra dışı düşünme, drama, görsel sanatlar, gastronomi, genetik, zekâ oyunları gibi farklı konularda çalışmalara devam ediyorlar. Uygun okul ve aynı zamanda uygun öğretmen de düşünmek eğitim açısından önem taşımaktadır.

​

Vakfınızda testler ücretsiz mi yapılıyor?

 

Ücretli yapılmaktadır.  Fiyatlar ve randevu için tıklayınız ya da 0850 441 38 34 numarasından bize ulaşabilirsiniz.

​

Zekâ testi nasıl uygulanır?

​

Testler yalnızca Uzman Sertifikalı Psikolog tarafından, vakıf şubelerimizde mümkün olduğunca sessiz ve aydınlık bir odada uygulanmaktadır

​

Uygulama ne kadar sürer?

​

Çocukların çalışma hızlarına bağlı olarak değişsen uygulama süreleri ortalama olarak WISC-IV testi için 90 dakika, Stanford Binet için ise 75 dakikadır. Bu süreler çocukların performans ve çalışma hızlarına göre değişkenlik gösterebilmekte olup daha uzun veya daha kısa sürebilmektedir.

​

Üstün zihin düzeyine sahip çocuklarda disleksi olabilir mi?

 

Olabilir. Öyle ki, bir çocuğun dişlektik olduğuna karar verebilmek için çocuğun en az normal zihin düzeyinde bulunması gerekmektedir. Disleksi, en az normal zihin düzeyine sahip ve üzeri olan kimselerde görülebilir.

​

Üstün zihin düzeyine sahip olduğunu düşündüğüm çocuğum için evde neler yapabilirim?

 

Bu tür çocukların yeteneklerinin keşfedilerek ilgili alanda desteklenmesi faydalı olacaktır. Ancak ülkemizde genel olarak ilkokul çağına dek üstün yetenekli çocuklar için yaygın bir destekleyici faaliyet mevcut değildir. Evde, çocukların bilişsel ve motor becerilerini pekiştirebilmek adına, evde yapılabilecek faaliyetlerin toplandığı etkinlik kitaplarında bulunan uygulamalardan fikir edinmek mümkündür.

​

Okul seçiminde zeka testlerinin yeri ve önemi nedir?

 

Çocukların okul seçimlerine doğrudan bir katkısı olduğu söylenemeyen zeka testlerinin, yetenek keşfine destek olduğu ve çocukların yaşıtlarına göre ve kendi içlerindeki güçlü/zayıf yönlerin fark edilmesine imkan sağladığı söylenebilir. Diğer yandan zeka testleri günümüzde, çocukları belli zihin düzeylerine göre gruplandırarak uygun eğitim ve öğretim yönteminin müfredatta bir değişiklik yapmayarak çocuklara sunulması işlevini taşıdığını söylemek yanlış olmayacaktır.

​

Üstün zekaya sahip çocukların ne gibi özellikleri bulunmaktadır?

​

Üstün yetenekli çocuklar çok çeşitli olduğundan tümü her zaman tüm özellikleri sergilemez. Ancak her üstün zekalı çocuğun bahsedilen tüm özelliklere sahip olması beklenemez. Aşağıdaki ortak özelliklerin yanında detaylı bilgi için dokümanları incelemek için tıklayınız.

​

• Bebekken bile olağanüstü kıvrak, dikkatli, tetiktedirler

• Hızlı öğrenirler; fikirlerini hızla toparlarlar

• Mükemmel hafızaya sahiptirler

• Yaşına göre olağanüstü kelime hazinesine ve kompleks cümle yapısına sahiptirler

• Kelimelerdeki nüansları, metaforları ve soyut fikirleri anlamaları ileri düzeydedir

• Özellikle sayılar ve bulmacalar (puzzle) ile problem çözmekten hoşlanırlar

• Okul öncesinde kendi kendilerine okuma yazma öğrendikleri sık görülür

• Derin, yoğun duygular ve reaksiyonlar gösterirler

• İleri düzeyde hassastırlar

• Düşünceleri soyut, kompleks, mantıklı ve anlayışlıdır

• Erken yaşta idealizm ve adalet duygusu geliştirirler

• Sosyal ve politik sorunlarla ve haksızlıklarla yakından ilgilenir, kaygı duyarlar

• Daha uzun dikkat süresine ve yoğun konsantrasyona sahiptirler

• Kafaları kendi fikirleriyle meşguldür, hayalperesttirler

• Temel becerileri hızla ve az bir uygulama ile kazanırlar

• Derine inen sorular sorarlar

• Birçok farklı alana ilgi duyarlar (veya bir alana aşırı odaklanırlar)