Literatür taraması yapıldığında “üstün yetenek” kavramı karşımıza çıksa da 15 Ocak 2013 tarihinden itibaren daha az kategorize edici olarak özel yetenekliler kavramı kullanılma başlanmıştır. Her ne kadar İngilizcedeki “gifted” kavramının yerini tutmasa da onların bizlere bir armağan ve şans oldukları unutulmamalıdır. Toplumların gelişmesi için özel yeteneklilere her zaman ihtiyaç olmuştur. Bu şansı iyi değerlendiren toplumlar şu an dünyaya hükmetmektedirler.
Zihinsel olarak akranlarına göre üst performans gösteren, yaratıcılık yanı güçlü ve başladığı işi tamamlama, üstesinden gelmede yüksek motivasyonu bulunan bireylere “özel yetenekli” denilmektedir.
Peki neden zekâ, yaratıcılık ve motivasyon?
Dünyanın en zeki insanı olarak iddia edilen William James Sidis’in IQ seviyesi ölçülemez değerdeydi. 250-300 arasında olduğu tahmin edilmektedir.
Sidis 6 aylıkken alfabeyi çözmüş, 18 aylıkken New York Times okuru olmuş, 2 yaşında latince, 3 yaşında Yunanca konuşmaya başlamıştır. Anatomi üzerine denemeler yazdığında 4 yaşındaydı. 8 yaşına gelmeden 8 dili öğrenmiştir bile. Hatta Vindergood adıyla andığı bir dil bile geliştirmişti. Sidis’in ilerleyen yaşlarında bir günde bir dili öğrendiği diğer gün ise diller arasında tercüme yapabildiği söylentiler arasındadır.
11 yaşında Harvard’a kabul edilmiş, aynı sene profesörlere ders vermeye başlamıştır. 16 yaşında Harvard Hukuk fakültesine geçmiş, 20 yaşında eylemlere katıldığı için hapse bile girmiştir.
Bu özel yeteneklerine rağmen Sidis beklenen başarıyı yakalayamamıştır. O haftada 20 dolar kazanan bir kâtip olarak hayatını devam ettirmiştir. Bu kadar zeki bir insanın başarılı olmamasının nedeni ise yaratıcı olamamasıdır. Ne kadar zeki olursak olalım yaratıcı bir zihne, hayal gücü ve felsefe bilgisi olmadan başarının daim olmayacağı açıktır. Bunların hepsine sahip olan kişiye ise Leonar da Vinci örnek olarak gösterilebilir.
Çağımız sürekli kendini yenileyen, teknolojik gelişmeleri takip eden ve teknoloji üreten ülkelerin güçlü olduğu bir şekle bürünmüştür. Bu özelliklerde bireyler yetiştirmenin gerekliliği açıktır. Bunu da sağlamanın yolu özel yetenekli bireylerin yetiştirilmesi ve onlara ihtiyacı olan hizmeti verilmesidir. Özel yetenekli bireylere norm gruplarına verilen eğitimin verilmesi onların çabucak sıkılması, kolay öğrenmenin verdiği rehavetle kendilerini zorlamadığımız için var olan potansiyellerini kullanamamalarına neden olabilmektedir.
Okul içinde ve dışında kendileri gibi düşünen, kendilerini anlayan ve doğru iletişim kurabildikleri insanlarla bir arada olduklarında, akademik ve beceri anlamında kendilerini zorlayan, yeni şeyler öğreten bir ortama girdiklerinde var olan potansiyellerini sonuna kadar kullanabileceklerdir. Yaratıcılık eğitimi aldıklarında ise daha esnek düşünüp kalıplaşmış düşüncelerden sıyrılma şansı bulacaklardır. Kişisel gelişimleri en iyi şekilde ilerleyecek, güçlü oldukları noktalarda uzmanlık-hüner geliştireceklerdir.
Böyle bir ortamda yetişen çocuk projeler geliştirme eğiliminde olacaktır. Bu ise onların zihinsel duygusal ve sosyal açıdan sorun yaşamaları engelleyip mutlu bireyler olarak öğrenim hayatlarına devam etmelerini sağlayacaktır.
Özel yetenekli bireylerin temel sorunlarından biri aslında yaşadıkları sosyal problemlerdir. Bu karşımıza dışlanmış çocuklar olarak çıkabildiği gibi kendini kamufle eden, güçlü yönlerini gizleme gayretinde olan çocuklar olarak da çıkmaktadır. Anlaşılmayan, kendini doğru ifade etmekte zorlanan her bireyde olduğu gibi özel yetenekli çocuklarda da mutsuzluk, motivasyon eksikliği ve verimlilikte düşüş kaçınılmazdır.
Tüm bu veriler değerlendirildiğinde ise özel yetenekli bireyler kendilerini doğru ifade edebilecekleri, farklı alanlarda yeteneklerini keşfedebilecekleri, kendilerini anlayan ve onların pedagojisine hâkim eğitmenler eşliğinde, TÜZDEV akademilerde olduğu gibi bir eğitime ihtiyaç duymaktadırlar. Özel yeteneklilere hak ettiği zenginleştirme eğitimini vermek sorumluluğumuzdan ziyade zorunluluğumuzdur.
Yusuf İslam AKAY
TÜZDEV Genel Müdürü
Comments